Waagacusub.com - Xaaladda amni iyo istaraatiijiyad ee Geeska Afrika ayaa si lama filaan ah u gashay waji cusub oo cabsi leh, kaddib markii dowladda Israa'iil si rasmi ah u magacowday Soomaaliya inay noqotay "halis soo koraysa oo saameyn ku yeelan karta amniga Israa'iil." Tani waa markii ugu horreysay taariikhda ee Tel Aviv si cad ugu sheegto Soomaaliya inay tahay goob ay ka dhalan karto khatar militari oo mustaqbal.

Maxaa kiciyey walaaca Israa’iil?

Warbixin uu daabacay wargeyska Israel Hayom, oo ka mid ah warbaahinta afka dheer ee dalkaas, ayaa shaaca ka qaaday in Israa’iil ay si dhow ula socoto:

• Dhaqdhaqaaqa sii xoogeysanaya ee Turkiga ee Muqdisho,

• Qorshaha dhismaha saldhig gantaalo riddada dheer,

• Iyo barnaamij hawada sare laga maamulo oo Turkigu doonayo inuu ka hirgeliyo xeebaha Soomaaliya.

Sida warbixintu xustay, Tel Aviv waxay aragtaa in iskaashiga difaaca ee Ankara iyo Muqdisho uu dhaafsiisan yahay tababarka ciidanka iyo qalab-siinta, islamarkaana uu hadda taabanayo mashaariic culus oo la xiriira gantaalaha masaafo-dheer iyo teknoolojiyadda hawada sare.

Khabiir Israa’iili ah: "Fogaanta Soomaaliya waxba kama duwana tan Iiraan”

Khabiirka amniga istaraatiijiga ee Israa’iil, Shay Gal, ayaa bixiyay digniin si weyn u gilgishay saaxadda diblumaasiyadda gobolka. Isagoo la hadlayay wargeyska ayuu sheegay:

• In Soomaaliya ay u dhowaan karto Israa’iil marka loo eego masaafada gantaalaha riddada dheer,

• In Turkigu u baahan yahay inuu tijaabiyo gantaalka Tayfun dhanka Badweynta Hindiya,

• Isla markaana haddii Soomaaliya noqoto goob tijaabo, ay arrintaasi "mustaqbal fog khatar u noqon karto jiritaanka Israa’iil.”

Gantaalka Tayfun ee Turkiga ayaa la rumeysan yahay inuu gaaro masaafad ka badan 1,000 km, taas oo ka dhigaysa tijaabo kasta oo Soomaaliya laga rido mid ay Israa’iil si weyn uga labalabeyn doonto.

Mossad oo diiradda saari doonta Soomaaliya

Warbixintu waxay sidoo kale xustay in Israa’iil ay markan ku qasbanaan karto:

• Inay kor u qaaddo dhaqdhaqaaqeeda sirdoonka ee gobolka,

• In Soomaaliya noqoto bar-tilmaameed cusub oo sirdoonka Mossad ay si joogto ah ula socon doonaan,

• In la saadaalinayo inuu dhici karo tartan sirdoon oo u dhexeeya Turkiga iyo Israa’iil oo ku wareega gudaha Soomaaliya.

Maxay tani uga dhigan tahay Soomaaliya?

Khariidadda istiraatiijiga ee gobolka ayaa u muuqata mid si xawli leh isu beddeleysa. Soomaaliya waxay isu arkaysay inay ka faa’iideysanayso iskaashiga Turkiga ee dhanka:

• tababarka ciidamada,

• dhismaha kaabayaasha,

• iyo horumarinta dekedaha.

Laakiin Israa’iil waxay u aragtaa in qorshaha Turkiga ee cusub uu leeyahay ajande ciidan oo fog oo ku soo fool leh inay saamayn ku yeelato tartanka awoodaha Bariga Dhexe.

Walaaca ugu weyn: Soomaaliya oo noqota goob tartan ciidan oo shisheeye

Soomaaliya oo hadda kasoo kabaneysa dagaal iyo xasillooni darro muddo dheer ah ayaa laga cabsi qabaa in:

• Ay u beddesho goob ay ku hardamaan quwadaha shisheeye,

• Loolanka Turkiga iyo Israa’iil uu u soo wareego gudaha Soomaaliya,

• Taasi oo culeys hor leh ku noqon karta amniga gobolka iyo mustaqbalka dowlad-dhiska Soomaaliya.

Gunaanad

Digniinta Israa’iil waxay astaan u tahay in Geeska Afrika uu galay marxalad cusub oo siyasadeed iyo ciidan. Soomaaliya waxay halis ugu jirtaa inay noqoto meel lagu tijaabiyo awoodaha quwadaha waaweyn — taas oo haddii aan si siyaasiyiin ahaan loo maareyn, horseedi karta khatar ka weyn tan maanta muuqata.

Waxaa qoray Dahir Alasow